Η Τουρκία δοκιμάζει τώρα στο πεδίο την εφαρμογή του τουρκολιβυκού μνημονίου, αμφισβητώντας ευθέως τα δικαιώματα των ελληνικών νησιών σε αιγιαλίτιδα ζώνη έως 12 ν.μ., υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ ● Ανοίγματα της Αγκυρας σε Συρία και Αίγυπτο για παρόμοια μνημόνια στο πλαίσιο της «γαλάζιας πατρίδας» ● Διπλωματικός συναγερμός σε Αθήνα-Λευκωσία, μετά την Κάσο, παρά τις καθησυχαστικές δηλώσεις.Η ενεργοποίηση του τουρκολιβυκού μνημονίου από την Αγκυρα στην Κάσο, με την παρουσία πέντε τουρκικών πολεμικών πλοίων κατά τη διάρκεια των ερευνητικών εργασιών του «Ievoli Relume», φώτισε τα στενά όρια των «ήρεμων νερών». Ναι μεν η ένταση δεν εξελίχθηκε σε επεισόδιο ανάλογο του 2020, αλλά έφερε επί του πεδίου τη διάσταση Αθηνών-Αγκυρας ως προς τη διαδικασία επαναπροσέγγισης. Από το εγχείρημα που με ενθουσιασμό αποτυπώθηκε πέρσι στη Διακήρυξη των Αθηνών έχουν απομείνει μόνον οι δίαυλοι επικοινωνίας.
Στην Κάσο η Τουρκία έκανε σαφές ότι απορρίπτει τα δικαιώματα που έχουν τα ελληνικά νησιά από το Διεθνές Δίκαιο σε αιγιαλίτιδα ζώνη έως 12 ν.μ., υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ. Οι δηλώσεις Φιντάν για τουρκική υφαλοκρηπίδα ακόμα και στο στενό Κάσου-Καρπάθου και η διαρροή του υπουργείου Αμυνας για τη στρατιωτική περιφρούρηση αυτής της αυθαίρετης αξίωσης ορίζουν μια καινούργια «γκρίζα» σελίδα στα ελληνοτουρκικά και φεύγει από το τραπέζι η προοπτική παραπομπής των θαλάσσιων ζωνών στη Χάγη.
Η Αθήνα έχει ενημερώσει την Ε.Ε. για την πορεία των ευρωπαϊκών σχεδίων ηλεκτρικής και τηλεπικοινωνιακής διασύνδεσης Κύπρου-Κρήτης και τις τουρκικές παρεμβολές. Μέχρι τα τέλη Αυγούστου όμως είναι περίοδος διακοπών για τα ευρωπαϊκά όργανα. Στις 28 Αυγούστου είναι η επόμενη συνεδρίαση του άτυπου συμβουλίου Εξωτερικών και Αμυνας και τον Οκτώβριο το συμβούλιο κορυφής.
Θα έχει μεσολαβήσει η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ τον Σεπτέμβριο και εκεί αναμένεται να κριθεί η συνέχεια γύρω από το Κυπριακό. Η νέα συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν αναμένεται να φωτίσει και τη συνέχεια στην ελληνοτουρκική προσέγγιση.
Τα μυστήρια της Λιβύης
Τα μηνύματα που έρχονται στην ελληνική διπλωματία από την Αγκυρα μόνον καθησυχαστικά δεν μπορούν να θεωρηθούν. Στη Λιβύη, έχουν ολοκληρωθεί οι προπαρασκευαστικές συμφωνίες με την κυβέρνηση Ντμπεϊμπά για εργασίες έρευνας και εξόρυξης υδρογονανθράκων, με βάση το παράνομο μνημόνιο του 2019. Ταυτοχρόνως, ενισχύθηκαν οι σχέσεις στρατιωτικής συνεργασίας με ανταλλαγή επισκέψεων των δύο επιτελείων σε ανώτατο επίπεδο. \
Και προς την άλλη πλευρά όμως του Χαφτάρ, που ελέγχει την ανατολική Λιβύη, όπου και ακουμπά το τουρκολιβυκό μνημόνιο, η τουρκική διπλωματία έχει αποκαταστήσει πλήρως τους διαύλους, μέσω των γιων του πρώην στρατάρχη. Με τον Χαλέντ και τον Σαντάμ που ελέγχουν τους τομείς της ασφάλειας και της οικονομίας έχουν συναφθεί συμφωνίες συνεργασίας, ενώ και με τον τρίτο γιο, τον Μπελγκασίμ, που έχει την ανασυγκρότηση της πλημμυροπαθούς Ντέρνα, ο ίδιος ο Χ. Φιντάν ανακοίνωσε συμφωνία μετά τη συνάντηση που είχαν την Τετάρτη στην Αγκυρα.
Η κατάσταση στη Λιβύη περιπλέκεται περαιτέρω, με τις συνομιλίες για πολιτική μετάβαση να διεξάγονται χωρίς περιεχόμενο, ενώ από την άλλη τα μηνύματα στον ΟΗΕ παραπέμπουν σε de facto διχοτόμηση. Η πλευρά Χαφτάρ ανακοίνωσε συμφωνίες οικονομικής και αμυντικής συνεργασίας με τη Ρωσία, ενώ η Τρίπολη εμβαθύνει τη σχέση με την Τουρκία και απευθύνει εκκλήσεις για την αποχώρηση των ξένων στρατευμάτων. Εντούτοις, από την κυβέρνηση Ντμπεϊμπά αναφέρουν αύξηση των τουρκικών δυνάμεων και η πλευρά Χαφτάρ ανακοίνωσε εισαγωγή βαρέος οπλισμού και λιβυκών δηναρίων από τη Μόσχα.
Μαζί με τη Λιβύη, η οποία μνημονεύεται από το Συμβούλιο Ασφαλείας της Τουρκίας (που έβαλε και πάλι σε περίοπτη θέση Ελλάδα και Κύπρο), αναφέρεται επίσης «η προσέγγιση με Σουδάν, Νίγηρα και Σομαλία». Στις 17 Ιουλίου είχε μεταβεί στον Νίγηρα τουρκικό κυβερνητικό κλιμάκιο με επικεφαλής τον Χ. Φιντάν και ανακοινώθηκαν συμφωνίες για άμυνα και ενέργεια δεκαετούς διάρκειας. Η Τουρκία προγραμματίζει να καλύψει μέρος των αναγκών σε πυρηνικά καύσιμα για τον σταθμό του Aκούγιου και παράλληλα να δώσει το στρατιωτικό της στίγμα στο Σαχέλ, μετά την αποχώρηση της Γαλλίας. Η Ρωσία από την πλευρά της ενισχύει τις μισθοφορικές της ομάδες, ενώ στον χορό έχει μπει και η Κίνα. Στα τέλη Ιουνίου όπως ενημέρωσαν οι υπηρεσίες της Ιταλίας την Ε.Ε. κατάσχεσαν ναυτιλιακό φορτίο με drones και άλλα κινεζικά όπλα που είχαν προορισμό τη Λιβύη και από εκεί τον Νίγηρα.
Ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μ. Μίλερ, δεν έκρυψε την ανησυχία της Ουάσινγκτον για την κατάσταση στη Λιβύη και τις χώρες του Σαχέλ. Από την πλευρά της η Ε.Ε. εστιάζει στο θέμα της μετανάστευσης, καθώς από την υποσαχάρια Αφρική κινείται ένα νέο κύμα εκτοπισμένων προς τη Μεσόγειο.
Με Αίγυπτο και Συρία
Το πρόβλημα μεταφέρεται και στην Αίγυπτο, η οποία δυσκολεύεται να συγκρατήσει τις νέες μεταναστευτικές ροές και αυτό διαμηνύθηκε από τον νέο υπουργό Εξωτερικών, Μπ. Αμπντελάτι, που διαδέχθηκε τον Σ. Σούκρι. Ο Χ. Φιντάν προανήγγειλε ότι στις αρχές Αυγούστου θα επισκεφθεί το Κάιρο για συνομιλίες με τον Αιγύπτιο ομόλογό του που έχει αναλάβει και το χαρτοφυλάκιο της μετανάστευσης. Πέραν των άλλων, είπε ότι θα οριστικοποιηθεί και το πλαίσιο της επίσκεψης Σίσι στην Αγκυρα, η οποία είναι σε εκκρεμότητα επί ένα εξάμηνο. Κομβικά θέματα στην ατζέντα είναι η Γάζα και η Λιβύη.
Για τη συνέχεια η τουρκική διπλωματία επιδιώκει αποκατάσταση των σχέσεων και με τη Συρία. Μέσω της Μόσχας συζητείται συνάντηση Ερντογάν-Ασαντ τον Αύγουστο και σύμφωνα με την τουρκική πλευρά θα είναι χωρίς προϋποθέσεις (αποχώρηση των τουρκικών δυνάμεων από τις βόρειες επαρχίες που βρίσκονται υπό κουρδικό έλεγχο). Στις προπαρασκευαστικές συνομιλίες περιλαμβάνεται η επανέναρξη των συνομιλιών για οριοθέτηση ΑΟΖ οι οποίες διακόπηκαν το 2011 λόγω της έναρξης του εμφυλίου.
Στην περίπτωση αυτή το ερώτημα είναι πώς θα εργαλειοποιήσει η Αγκυρα τα κατεχόμενα της Κύπρου, που έχουν επίσης προβολή στις ακτές της Συρίας. Η Κυπριακή Δημοκρατία δεν έχει συμφωνία ΑΟΖ, ενώ αντιθέτως έχει συμφωνίες με Αίγυπτο, Ισραήλ και Λίβανο και το 2019 κατέθεσε στον ΟΗΕ τα όρια της μέσης γραμμής με την Τουρκία, η οποία ουδέποτε αποδέχθηκε τις συντεταγμένες.
0 Σχόλια